Open View

Δίνες και Νερά που Λιμνάζουν

Μοιάζουμε αρκετά με δίνες μέσα στο ποτάμι της ζωής. Καθώς το ποτάμι ή το ρέμα ρέει, μπορεί να κτυπήσει βράχους, κλαδιά, ή ανωμαλίες του εδάφους, προκαλώντας την αυτόματη εμφάνιση δινών εδώ κι εκεί. Το νερό που μπαίνει μέσα στη δίνη περνάει γρήγορα από μέσα της και ξαναενώνεται με το ποτάμι, για να ξανασυναντήσει μια άλλη δίνη και να προχωρήσει με αυτόν τον τρόπο. Παρ' ότι για μικρά διαστήματα φαίνεται να αποτελεί ένα διακεκριμένο και ξεχωριστό γεγονός, το νερό στις δίνες είναι το ίδιο το ποτάμι. Η σταθερότητα μιας δίνης είναι απλά πρόσκαιρη. Η ενέργεια του ποταμού της ζωής δίνει μορφή στα ζωντανά πράγματα - σε μια ανθρώπινη ύπαρξη, σε μια γάτα, σε δένδρα και φυτά -, στη συνέχεια αυτό που δημιουργούσε τη δίνη μεταβάλλεται και η δίνη εξαφανίζεται, γινόμενη ένα με την ευρύτερη ροή. Η ενέργεια που συνιστούσε μια ιδιαίτερη δίνη σβήνει και το νερό προχωράει, για να πιαστεί πιθανώς και να στριφογυρίσει για μια στιγμή μέσα σε μιαν άλλη δίνη.

Ωστόσο, δεν φαίνεται να βλέπουμε τις ζωές μας μ' αυτόν τον τρόπο. Δεν θέλουμε να βλέπουμε τους εαυτούς μας απλά σαν έναν παροδικό σχηματισμό, μια δίνη μέσα στο ποτάμι της ζωής. Το γεγονός είναι ότι παίρνουμε μορφή για κάποιο διάστημα. Στη συνέχεια, όταν οι συνθήκες είναι οι κατάλληλες, εξαφανιζόμαστε. Δεν υπάρχει τίποτα το κακό μ' αυτή την εξαφάνιση. Είναι φυσικό κομμάτι της όλης διαδικασίας. Ωστόσο, θέλουμε να σκεφτόμαστε ότι αυτή η μικρή δίνη που είμαστε δεν είναι μέρος του ρέματος. Θέλουμε να βλέπουμε τους εαυτούς μας ως σταθερούς και αμετάβλητους. Όλη η ενέργεια μας καταναλώνεται στην προσπάθεια να προστατέψουμε την υποτιθέμενη χωριστικότητα μας. Προκειμένου να προστατέψουμε την χωριστικότητα, δημιουργούμε ψεύτικα, σταθερά όρια, με συνέπεια να συσσωρεύουμε περιττές αποσκευές, πράγματα που γλιστρούν μέσα στις δίνες μας και δεν μπορούν να κυλήσουν και πάλι προς τα έξω. Έτσι, τα πράγματα φράζουν τη δίνη μας και η όλη διαδικασία μπερδεύεται πολύ. Το ρέμα έχει ανάγκη να ρέει φυσικά και ελεύθερα. Αν η ιδιαίτερη δίνη μας έχει τελματώσει, βλάπτουμε συγχρόνως την ενέργεια του ίδιου του ρέματος. Δεν μπορεί να πάει πουθενά. Γειτονικές δίνες μπορεί να παίρνουν λιγότερο νερό εξ' αιτίας του δικού μας φρενιασμένου κρατήματος. Το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε για τον εαυτό μας και για τη ζωή, είναι να διατηρούμε το νερό στη δίνη μας ορμητικό και καθαρό ώστε απλά να ρέει μέσα και έξω απ' αυτή. Όταν φράζεται, δημιουργούμε προβλήματα - νοητικά, φυσικά, πνευματικά.

Ο καλύτερος τρόπος με τον οποίο υπηρετούμε άλλες δίνες είναι όταν το νερό που μπαίνει μέσα στη δική μας είναι ελεύθερο να ορμήσει και να περάσει από μέσα της εύκολα και γρήγορα προς οτιδήποτε άλλο χρειάζεται να αναδευτεί. Η ενέργεια της ζωής αναζητά γρήγορο μετασχηματισμό. Αν μπορούμε να βλέπουμε τη ζωή μ' αυτόν τον τρόπο χωρίς να προσκολλούμαστε σε τίποτα, η ζωή απλά έρχεται και φεύγει. Όταν συντρίμμια κυλούν μέσα στη μικρή μας δίνη, αν η ροή είναι ομαλή και δυνατή, τα συντρίμμια περιστρέφονται για λίγο και στη συνέχεια ακολουθούν το δρόμο τους. Ωστόσο, δεν ζούμε μ' αυτόν τον τρόπο τις ζωές μας. Μη βλέποντας ότι είμαστε απλά μια δίνη μέσα στο ποτάμι του σύμπαντος, θεωρούμε τους εαυτούς μας ως χωριστές υπάρξεις και πρέπει να προστατέψουμε τα όρια μας. Η ίδια η αντίληψη «Αισθάνομαι πληγωμένος» εγκαθιστά ένα όριο, με το να φανερώνει ένα «εγώ» που επιζητά να προστατευτεί. Κάθε φορά που σκουπίδια κυλούν μέσα στη δίνη μας, καταβάλουμε μεγάλες προσπάθειες να τα αποφύγουμε, να τα αποβάλλουμε, ή με κάποιο τρόπο να τα ελέγξουμε.

Το ενενήντα απ' τα εκατό της τυπικής ανθρώπινης ζωής καταναλώνεται στην προσπάθεια να βάλουμε όρια γύρω από τη δίνη. Είμαστε συνεχώς σε επιφυλακή: «Αυτός μπορεί να με πληγώσει», «Αυτό μπορεί να πάει στραβά», «Δεν τον συμπαθώ έτσι κι αλλιώς». Πρόκειται για μια απόλυτα κακή χρήση της λειτουργίας της ζωής μας. Ωστόσο, το κάνουμε όλοι μας σε κάποιο βαθμό.

Οι οικονομικές ανησυχίες αντανακλούν την προσπάθεια μας να διατηρήσουμε σταθερά όρια. «Τι θα συμβεί αν η επένδυση μου δεν αποδώσει; Μπορεί να χάσω όλα μου τα χρήματα.» Δεν θέλουμε τίποτα να απειλήσει τα χρηματικά μας αποθέματα. Όλοι θεωρούμε ότι θα ήταν κάτι το τρομερό. Με το να είμαστε προστατευτικοί και αγχώδεις, προσκολλημένοι στα περιουσιακά μας στοιχεία, μπλοκάρουμε τις ζωές μας. Το νερό που θα έπρεπε να κυλά μέσα κι έξω, ώστε να μπορεί να προσφέρει, λιμνάζει. Μια δίνει που σηκώνει γύρω της ένα φράγμα και αποκόπτεται από το ποτάμι, λιμνάζει και χάνει τη ζωτικότητα της. Η Εργασία μας έχει να κάνει με το να πάψουμε να είμαστε εγκλωβισμένοι στο ιδιαίτερο, και με το να το δούμε όπως πραγματικά είναι - ένα μέρος του όλου. Ωστόσο, ξοδεύουμε το μεγαλύτερο μέρος από τις ενέργειες μας δημιουργώντας νερό που λιμνάζει. Είναι η άμεση συνέπεια μιας ζωής γεμάτη φόβο. Ο φόβος υπάρχει γιατί η δίνη δεν κατανοεί αυτό που είναι - τίποτα άλλο από αυτό το ίδιο το ρέμα. Μέχρις ότου αποκτήσουμε μια υπόνοια αυτής της αλήθειας, όλες μας οι ενέργειες πάνε σε λάθος κατεύθυνση. Δημιουργούμε πολλές περιοχές που λιμνάζουν, και οι οποίες προκαλούν μόλυνση και αρρώστια. Λίμνες που προσπαθούν να προστατευτούν βάζοντας γύρω τους φραγμούς, αρχίζουν να μαλώνουν μεταξύ τους. «Βρωμάς. Δεν μ' αρέσεις.» Οι χώροι που λιμνάζουν προκαλούν πολλά προβλήματα. Η φρεσκάδα της ζωής χάνεται.

Η άσκηση Ζεν μας βοηθάει να δούμε πώς έχουμε δημιουργήσει το λίμνασμα στη ζωή μας. «Ήμουν πάντοτε τόσο θυμωμένος και δεν το παρατήρησα ποτέ;» Έτσι, η πρώτη μας ανακάλυψη κατά την άσκηση είναι να αναγνωρίσουμε το λίμνασμα μας, δημιουργημένο από τις εγωκεντρικές μας σκέψεις. Τα μεγαλύτερα προβλήματα δημιουργούνται από στάσεις τις οποίες δεν μπορούμε να δούμε μέσα μας. Μη αναγνωρισμένη κατάθλιψη, φόβος και θυμός δημιουργούν ακαμψία. Όταν αναγνωρίζουμε την ακαμψία και το λίμνασμα, το νερό αρχίζει και πάλι να ρέει, λίγο-λίγο. Συνεπώς, το πιο ζωτικό κομμάτι της άσκησης μας είναι το να θέλουμε να είμαστε η ίδια η ζωή - που είναι απλά οι εισερχόμενες αισθητηριακές εντυπώσεις -, αυτή που δημιουργεί τη δίνη μας.

Με τα χρόνια, έχουμε εκπαιδεύσει τους εαυτούς μας να κάνουν ακριβώς το αντίθετο: να δημιουργούν περιοχές που λιμνάζουν. Πρόκειται για το λάθος κατόρθωμά μας. Μέσα απ' αυτή τη συνεχή προσπάθεια προέρχονται όλα μας τα προβλήματα και ο χωρισμός μας από τη ζωή. Δεν ξέρουμε πώς να γινόμαστε φιλικοί, πώς να γινόμαστε το ποτάμι της ζωής. Μια δίνη με αμυντικά όρια που λιμνάζει δεν είναι κοντά σε τίποτα. Εγκλωβισμένοι στο εγωκεντρικό μας όνειρο, υποφέρουμε, όπως δηλώνει μία από τις καθημερινές μας υπενθυμίσεις στο Open Mind. Η άσκηση συνίσταται στην αργή αντιστροφή αυτής της κατάστασης. Για τους περισσότερους μαθητές, η αντιστροφή αυτή είναι η εργασία μιας ολόκληρης ζωής. Η αλλαγή είναι συχνά επώδυνη, ειδικά στην αρχή. Όταν έχουμε συνηθίσει στην αυστηρότητα και την ελεγχόμενη ακαμψία μιας αμυντικής ζωής, δεν θέλουμε να επιτρέψουμε καινούργια ρεύματα μέσα την συνείδηση μας, όσο ζωογόνα κι αν είναι πραγματικά.

Η αλήθεια είναι ότι δεν μας αρέσει και πολύ ο φρέσκος, δροσερός αέρας. Δεν μας αρέσει και πολύ το δροσερό νερό. Παίρνει πολύ καιρό μέχρις ότου μπορέσουμε να δούμε την αμυντικότητα μας και τον χειρισμό της ζωής στις καθημερινές μας δραστηριότητες. Η άσκηση μάς βοηθάει να δούμε αυτούς τους ελιγμούς πιο καθαρά, και μια τέτοια αναγνώριση είναι πάντοτε δυσάρεστη. Ωστόσο, είναι ουσιώδες να δούμε τι κάνουμε. Όσο περισσότερο ασκούμαστε, τόσο περισσότερο ικανοί γινόμαστε να αναγνωρίζουμε τα αμυντικά μας πρότυπα. Η όλη διαδικασία δεν είναι ποτέ εύκολη και ανώδυνη, και όσοι ελπίζουν να βρουν γρήγορα και εύκολα ένα μέρος για να ξεκουραστούν, δεν θα πρέπει να την επιχειρήσουν.

Εκείνο που παίρνουμε από την άσκηση μας είναι να είμαστε πιο συνειδητοί. Να είμαστε περισσότερο ζωντανοί. Να γνωρίζουμε τις βλαβερές μας τάσεις τόσο καλά ώστε να μην χρειάζεται να τις επιβάλουμε στους άλλους. Μαθαίνουμε ότι δεν είναι ποτέ εντάξει να φωνάζουμε στους άλλους απλά επειδή νοιώθουμε αναστατωμένοι. Η πρακτική μάς βοηθάει να συνειδητοποιήσουμε σε ποια σημεία λιμνάζει η ζωή μας. Σε αντίθεση με βουνίσια ρέματα με καθαρά τρεχούμενα νερά, μπορεί να καταλήξουμε σε στασιμότητα μέσα από στάσεις της μορφής «Δεν μ' αρέσει αυτό ... Μου πλήγωσε τα αισθήματα», ή «Η ζωή μου είναι τόσο δύσκολη.» Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει παρά η συνεχής ροή του νερού. Αυτό που ονομάζουμε ζωή μας δεν είναι παρά μια μικρή λοξοδρόμηση, μια δίνη που εμφανίζεται και μετά από λίγο παύει να υπάρχει. Μερικές φορές οι λοξοδρομήσεις είναι μικρές και πολύ σύντομες: η ζωή στροβιλίζεται για ένα ή δύο χρόνια σε ένα μέρος και στη συνέχεια σβήνει. Οι άνθρωποι αναρωτιούνται γιατί μερικά μωρά πεθαίνουν. Ποιος ξέρει; Δεν ξέρουμε το γιατί. Είναι μέρος αυτής της ατέλειωτης ροής της ενέργειας. Όταν μπορούμε να ενωθούμε μαζί της, βρίσκουμε την ειρήνη. Όταν όλες μας οι προσπάθειες πάνε προς την άλλη κατεύθυνση, δεν έχουμε ειρήνη.