Υπαρξιακό Zen : Ζώντας ανάμεσα στην Ελευθερία και την Παρουσία 

Υπάρχει ένα παράδοξο που διαπερνά την ανθρώπινη εμπειρία: αναζητούμε νόημα σε έναν κόσμο που δεν μας το προσφέρει έτοιμο. Ο υπαρξισμός το έθεσε με ωμή ειλικρίνεια: δεν υπάρχει προδιαγεγραμμένος σκοπός, κανένα εγχειρίδιο που να μας λέει γιατί υπάρχουμε. Το Zen , από την άλλη, μας υπενθυμίζει ότι αυτή η αναζήτηση δεν χρειάζεται απαραίτητα να λυθεί με απαντήσεις, αλλά με την άμεση εμπειρία του παρόντος.

Το Υπαρξιακό Zen είναι η συνάντηση αυτών των δύο δρόμων: της αγωνίας και της ελευθερίας του υπαρξισμού με τη διαύγεια και τη σιωπή του Zen . Δεν υπόσχεται σωτηρία ούτε τελικές απαντήσεις. Αντίθετα, μας καλεί να σταθούμε γυμνοί απέναντι στο γεγονός της ύπαρξης και να δούμε: ποιοι είμαστε όταν δεν χρειαζόμαστε καμία ιστορία για να μας ορίσει;

Ελευθερία χωρίς εγχειρίδιο

Η υπαρξιστική σκέψη επιμένει: είμαστε ελεύθεροι. Και αυτή η ελευθερία δεν είναι μόνο δώρο· είναι και βάρος. Δεν μπορούμε να κρυφτούμε πίσω από θεσμούς, προκαθορισμένα πεπρωμένα ή αφηρημένες ιδέες περί σκοπού. Η ζωή μας είναι ανοιχτή επιλογή. Στο Υπαρξιακό Zen αυτή η αλήθεια δεν αντιμετωπίζεται ως πρόβλημα αλλά ως πεδίο δημιουργίας. Το νόημα δεν μας δίνεται· το πλάθουμε μέσα από τις πράξεις, τις σχέσεις, τη ζωντανή μας παρουσία.

Παρουσία χωρίς ιστορία

Το Zen μας υπενθυμίζει ότι πίσω από κάθε αφήγηση για το «ποιος είμαι» υπάρχει κάτι απλούστερο: η καθαρή επίγνωση του να υπάρχω εδώ και τώρα. Δεν χρειάζεται να επινοήσω τον εαυτό μου για να είμαι. Όπως ένας καθρέφτης αντανακλά χωρίς κρίση, έτσι κι η επίγνωση αγκαλιάζει ό,τι εμφανίζεται: φόβο, χαρά, αβεβαιότητα, αγωνία. Το πρόβλημα αρχίζει μόνο όταν νομίζω ότι είμαι η αντανάκλαση — όταν πιστεύω ότι πρέπει να κρατήσω τα όμορφα και να αποβάλω τα σκοτεινά.

Το θάρρος της πλήρους συμμετοχής

Το Υπαρξιακό Zen δεν είναι θεωρία που πρέπει να μελετηθεί αλλά πρακτική που πρέπει να βιωθεί. Ζώντας ενσυνείδητα σημαίνει να μην αποφεύγουμε τις δύσκολες αλήθειες: το θάνατο, την απομόνωση, την αβεβαιότητα. Αλλά αντί να μας συντρίβουν, αυτές οι αλήθειες μπορούν να μας απελευθερώσουν. Όταν αποδεχθούμε ότι όλα είναι εύθραυστα, μπορούμε να συμμετάσχουμε στη ζωή πιο ολόψυχα, χωρίς να περιμένουμε τελειότητα.

Δημιουργώντας νόημα μέσα στην κενότητα

Δεν υπάρχει έτοιμο σχέδιο, αλλά υπάρχει η ανοιχτότητα της στιγμής. Μέσα σε αυτήν μπορούμε να δημιουργούμε, να αγαπάμε, να προσφέρουμε, να αφήνουμε αποτύπωμα. Το Υπαρξιακό Zen μας προσκαλεί να δούμε ότι η κενότητα δεν είναι απουσία, αλλά γόνιμο έδαφος. Από εκεί, κάθε πράξη μας, μικρή ή μεγάλη, μπορεί να γίνει φορέας νοήματος.

Το Υπαρξιακό Zen δεν προσφέρει άνεση. Δεν υπόσχεται να μας απαλλάξει από την αβεβαιότητα ούτε από τον πόνο. Αλλά μας δείχνει έναν δρόμο ελευθερίας: να είμαστε παρόντες μέσα σε όλα αυτά, χωρίς να χρειαζόμαστε άλλοθι, χωρίς να ζητούμε σωτηρία έξω από την ίδια την εμπειρία μας. Είναι ένας δρόμος αυθεντικότητας: να γινόμαστε οι ίδιοι η απάντηση στο ερώτημα του νοήματος, ζώντας με πλήρη επίγνωση, εδώ και τώρα.