Open View
Η Αληθινή Ελευθερία
Η επίγνωση υπάρχει πάντοτε. Στην πραγματικότητα, παρότι μιλάμε για καλλιέργεια ή ενδυνάμωση της επίγνωσης, αυτό δεν σημαίνει ότι υπάρχει κάποια στιγμή που δεν είμαστε συνειδητοί. Ζωή σημαίνει επίγνωση, συνειδητότητα. Ακόμη και στον ύπνο ή την κατάσταση του ονείρου, έχουμε επίγνωση ότι κοιμηθήκαμε κι ονειρευτήκαμε. Η επίγνωση είναι η βάση πάνω στην οποία στηρίζεται κάθε στιγμή η ύπαρξη σε οποιαδήποτε μορφή της, και ιδιαίτερα στην ανθρώπινη. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι η μόνη σταθερά της ζωής και όπως λένε οι πνευματικές παραδόσεις παραμένει ως τέτοια και μετά το θάνατο του φυσικού σώματος, και ανεξάρτητα απ' αυτό.
Η ουσία της ύπαρξής μας είναι αυτή η επίγνωση κάθε τι που εμφανίζεται, παραμένει για κάποιο διάστημα και εξαφανίζεται μέσα της. Όταν όμως στρέφουμε την προσοχή μας από τα αντικείμενα της επίγνωσης σ' αυτή την ίδια την επίγνωση, ανακαλύπτουμε τι σημαίνει «επιστροφή στο σπίτι » και βιώνουμε το συναίσθημα που αυτή η «επιστροφή» γεννάει. Απέραντη γαλήνη και ευδαιμονία. Σ' αυτή την κατάσταση της Καθαρής Επίγνωσης δεν μπορούμε παρά να είμαστε ευχαριστημένοι με οτιδήποτε η ζωή παρουσιάζει, ακόμη και με τις ποικίλες και ακραίες αντιδράσεις ενός εγωϊκού νου. Μέσα από την κατάσταση αυτή η συμμετοχή μας στη ζωή δεν χαρακτηρίζεται από την ανάγκη για συνεχή έλεγχο και χειρισμό των καταστάσεων που θεωρούμε ότι μας αφορούν ή μας επηρεάζουν. Η επίγνωση απλά είναι, επιτρέποντας όλα τα πράγματα να είναι αυτό που είναι κάθε στιγμή, και επιτρέποντας τα να αλλάζουν συνεχώς, παραμένοντας συνεπή στην κύρια ιδιότητα που τα χαρακτηρίζει.
Όταν συνειδητοποιούμε τον εαυτό μας ως Επίγνωση, έχουμε μια πολύ διαφορετική αίσθηση του απ' ότι όταν εννοούμε τον εαυτό μας ως τον εγωϊκό νου. Στα πλαίσια του εγωϊκού νου η αυτο-εικόνα μας είναι αρκετά συγκεκριμένη, δημιουργείται και συντηρείται μέσα από μια συνεχή διαδικασία διαχωρισμού ανάμεσα σ' αυτό που είμαστε και σ' αυτό που δεν είμαστε. Είμαι ψηλός και όχι κοντός, άσπρος και όχι μαύρος, έξυπνος και όχι χαζός, άνδρας και όχι γυναίκα κοκ. Όλα τα στοιχεία της ατομικότητας και της προσωπικότητας χρησιμοποιούνται συνεχώς από τον εγωικό νου προκειμένου να διατηρείται και να ενδυναμώνεται η αίσθηση χωριστικότητας της μορφής που εννοούμε ως εαυτό μας. Είναι μια δύσκολη δουλειά και οφείλουμε να πούμε ότι την κάνει καλά.
Από την άλλη, η Ουσία της ύπαρξής μας - η Επίγνωση - δεν μπορεί να καθοριστεί. Δεν έχει φύλο, ούτε εξωτερική εμφάνιση, ούτε άλλα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, τα οποία να τη διαφοροποιούν σε σχέση με τις διάφορες μορφές που συναντάμε στο φυσικό κόσμο. Πολύ συχνά, για να μπορέσουμε να την περιγράψουμε ή να την κάνουμε πιο απτή και κατανοητή στην καθημερινότητά μας, την ορίζουμε ως Προσοχή, Συνειδητότητα, Παρατήρηση ή Παρουσία. Πολλές φορές την αποκαλούμε ο Παρατηρητής ή ο Μάρτυρας, γιατί στα αρχικά στάδια της πρακτικής καλλιεργούμε με επιμονή την απόσπαση από την εγωικό νου μέσω της παρατήρησης όλων των προγραμματισμένων και επαναλαμβανόμενων λειτουργιών του. Σ' αυτή την περίπτωση, όμως, διατηρείται ακόμη η αίσθηση της εγωικότητας και περνάει αρκετός καιρός μέχρις ότου ο Παρατηρητής γίνει Καθαρή Παρατήρηση, διαλυθεί δηλαδή κάθε ίχνος εγω-αναφοράς σε σχέση με τον εγωικό νου. Αν κάποιος ενώ βρίσκεται στο στάδιο καλλιέργειας του Παρατηρητή δεν προχωρήσει στην κατάσταση της Καθαρής Παρατήρησης, κινδυνεύει να παραμείνει σε μια εκλεπτυσμένη εγωική συνειδητότητα, εκλαμβάνοντας την ως την Ουσία της ύπαρξής του.
Η παρατήρηση του εγωικού νου είναι το πρώτο βήμα στην απελευθέρωση από τον προγραμματισμό του. Η ουσιαστική όμως απελευθέρωση απαιτεί όχι μόνο την παρατήρησή του, αλλά και την αμφισβήτηση της αλήθειας που εκφράζει, γιατί διαφορετικά η ταύτιση μαζί του συνεχίζεται. Προκειμένου να ελευθερωθούμε από τον προγραμματισμό του νου, θα πρέπει να τον δούμε ως τη βασική αιτία αποκοπής μας από την αλήθεια του εαυτού μας και της παρούσας στιγμής. Έπειτα ακολουθεί το επόμενο βήμα, που είναι η επικέντρωση της προσοχής μας στην ίδια την Παρατήρηση, στην ίδια την Προσοχή, στην Επίγνωση.
Αυτό σημαίνει ότι αρχίζουμε να βιώνουμε τον εαυτό μας όχι ως το περιεχόμενο της αυτοεικόνας μας, που έχει δημιουργήσει και συντηρεί με νύχια και με δόντια ο εγωικός νους, αλλά ως η ίδια η Επίγνωση η οποία γνωρίζει κάθε τι που εμφανίζεται μέσα της κάθε στιγμή. Βιώνοντας την ύπαρξή μας ως Επίγνωση ανταποκρινόμαστε στη ζωή με εντελώς διαφορετικό τρόπο απ' ότι κάναμε από τη θέση του εγωικού νου. Ο βασικός προγραμματισμός του παύει να είναι η πηγή των νοητικών, συναισθηματικών και φυσικών στάσεων μας απέναντι στα ερεθίσματα που δεχόμαστε κάθε στιγμή. Η Διαισθητική ή Συνθετική αντίληψη που χαρακτηρίζει την Επίγνωση απαντά στη ζωή με αυτό που στο Ζεν ονομάζεται «αυθορμητισμός», μια απάντηση δηλαδή και όχι μια αντίδραση, απόλυτα ταιριαστεί στη στιγμή και στο ερέθισμα.
Η αληθινή ελευθερία βρίσκεται στη συνάντηση με τη ζωή από τη θέση της Επίγνωσης και όχι του εγωικού νου. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι εγωικές σκέψεις παύουν για πάντα ή εξαφανίζονται οριστικά, αλλά ότι παύουν να έχουν την απόλυτη κυριαρχία στην εσωτερική μας πραγματικότητα και στη στάση που γεννάει αυτή προς τη ζωή. Μπορούμε έτσι να βιώνουμε την κάθε στιγμή χωρίς τον χρωματισμό που της προσδίδει ο εγωικός προγραμματισμός, ο οποίος γίνεται απλά ένα μικρό μέρος του τοπίου της παρούσας στιγμής, που έρχεται και φεύγει χωρίς να επηρεάζει ριζικά τη σχέση μας μαζί της.
