Naikan
Naikan Therapy
«Η πείρα της ζωής μας βασίζεται σε ό,τι προσέχουμε.»
Η «ιδέα» του αυτοστοχασμού επιδοκιμάζεται από σχεδόν όλους - πνευματικούς οδηγούς, θεραπευτές, πολιτικούς, επιστήμονες, κτλ... Οι περισσότεροι άνθρωποι θα λέγανε ότι ο αυτοστοχασμός είναι μια «καλή ιδέα» με τον ίδιο τρόπο που οι περισσότεροι άνθρωποι υποστηρίζουν τις ωραίες ιδέες περί «αγάπης», «ειρήνης», «δικαιοσύνης» και «υγιεινού τρόπου ζωής». Όμως, μόνο στην εξάσκηση και στην πράξη οι ιδέες γίνονται πραγματικότητες, και εκεί θα πρέπει να καθορίσουμε και να αξιολογήσουμε τον αυτοστοχασμό. Πώς τελικά στοχαζόμαστε πάνω στον ίδιο μας τον εαυτό; Ποια είναι η μέθοδος με την οποία μπορούμε να εξετάζουμε τη ζωή μας;
Τι είναι η Naikan;
Naikan είναι μια γιαπωνέζικη λέξη η οποία σημαίνει «κοίταγμα προς τα μέσα» ή «ενδοσκόπηση.» Μια πιο ποιητική ερμηνεία είναι «βλέποντας τον εαυτό με το μάτι του νου.» Είναι μία δομημένη μέθοδος αυτοστοχασμού, η οποία μας βοηθάει να καταλάβουμε τον εαυτό μας, τις σχέσεις μας και την θεμελιώδη φύση της ανθρώπινης ύπαρξης. Η Naikan δημιουργήθηκε από τον Yoshimoto Ishin, έναν ευσεβή Βουδιστή στην Ιαπωνία. Το ισχυρό θρησκευτικό του πνεύμα τον οδήγησε στην πρακτική mishirabe, μιας επίπονης και δύσκολης μεθόδου διαλογισμού. Θέλοντας να κάνει αυτή την ενδοσκόπηση διαθέσιμη στους άλλους, δημιούργησε την Naikan ως μια μέθοδο με ευρεία δυνατότητα πρακτικής.
Η βαθιά επίδραση που είχε η Naikan σε πολλά άτομα, είχε ως αποτέλεσμα την χρήση της σε άλλες περιοχές της γιαπωνέζικης κοινωνίας. Σήμερα, υπάρχουν στην Ιαπωνία περίπου 40 κέντρα Naikan, ενώ χρησιμοποιείται στην συμβουλευτική ψυχικής υγείας, στη θεραπεία εξαρτήσεων, στην επανένταξη αποφυλακισμένων, στα σχολεία, και στις επιχειρήσεις.
Η Naikan διευρύνει την αντίληψη της πραγματικότητας. Είναι σαν να στέκεται κανείς στην κορυφή ενός βουνού και αλλάζει τον φακό zoom σε ευρυγώνιο. Τώρα μπορεί να απολαύσει ένα ευρύτερο πανόραμα - η προηγούμενη αντίληψη διατηρείται ενώ αυξάνεται αρκετά με εκείνη που μέχρι τότε ήταν κρυμμένη. Και αυτή που ήταν κρυμμένη κάνει το θέαμα εκπληκτικό.
Η πρακτική Naikan
Η Naikan είναι μια πρακτική αυτοστοχασμού, και κατά συνέπεια θα πρέπει να της αφιερώσει κανείς χρόνο και προσπάθεια. Αυτό που μπορεί να σημαίνει από είκοσι λεπτά κατά το τέλος της ημέρας (καθημερινό Naikan), μέχρι την απομόνωση για μία εβδομάδα, όπου γίνεται στοχασμός πάνω σε όλη τη ζωή για πολλές ώρες κάθε ημέρα. Σε κάθε περίπτωση, χωρίς πρακτική, η Naikan παραμένει μια καλαίσθητη θεωρία να πλανάται πάνω από τη ζωή μας σαν σύννεφο. Οι βασικές μορφές στοχασμού Naikan είναι οι εξής:
Πρόκειται για την απλούστερη μέθοδο του στοχασμού Naikan και απαιτεί 20-30 λεπτά πριν από τον βραδινό ύπνο. Καθισμένοι σε ένα ήσυχο μέρος, χωρίς περισπασμούς, καταγράφουμε τις απαντήσεις στα τρία ερωτήματα σε σχέση με τα γεγονότα της ημέρας. Τι λάβαμε από τους άλλους σήμερα; Τι δώσαμε εμείς στους άλλους σήμερα; Τι προβλήματα και δυσκολίες προκαλέσαμε στους άλλους σήμερα; Είναι σημαντικό να είμαστε συγκεκριμένοι και όχι αφηρημένοι. Για παράδειγμα, αντί να γράψουμε ότι σήμερα λάβαμε τροφή, γράφουμε την συγκεκριμένη τροφή που λάβαμε και φάγαμε σήμερα. Δεν πρέπει να αφήνουμε έξω από τον κατάλογο πράγματα που μοιάζουν «ασήμαντα» ή πράγματα που λαμβάνουμε καθημερινά. Είναι πολύ σημαντικό να παρατηρήσουμε και να καταγράψουμε πράγματα σαν κι αυτά.
Στοχασμός Naikan πάνω σε κάποιο Πρόσωπο
Πρόκειται για την βάση της παραδοσιακής μεθόδου Naikan κατά την οποία εξετάζουμε τη ζωή μας στοχαζόμενοι πάνω στις σχέσεις μας με τους άλλους. Γενικά, συνιστώνται περίοδοι 50-60 λεπτών για στοχασμό. Σε κάθε μια, εξετάζουμε την σχέση μας κατά τη διάρκεια μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου. Συνήθως προχωρούμε χρονολογικά, ξεκινώντας από την ημέρα που πρωτο-συναντήσαμε το πρόσωπο. Η περίοδος εξέτασης μπορεί να είναι από μια εβδομάδα έως 3-4 χρόνια, ανάλογα με το πόσο καιρό γνωρίζουμε το πρόσωπο. Για παράδειγμα, ας πούμε ότι κάποιος είναι παντρεμένος δεκαπέντε χρόνια και πριν τον γάμο είχε σχέσεις με την γυναίκα του για τρία χρόνια. Κατά συνέπεια, θα εξετάσει τον γάμο του ανα 2-3 χρόνια μέχρις ότου φτάσει στο σήμερα. Σαν μια συνεχιζόμενη πρακτική, μπορεί να στοχάζεται πάνω στον γάμο του στο τέλος κάθε μήνα, χρησιμοποιώντας περιόδους 50-60 λεπτών. Με τον ίδιο τρόπο μπορούν να εξετάζονται οι σχέσεις με γονείς, αδέλφια, δασκάλους, και φίλους, χρησιμοποιώντας τρίχρονα διαστήματα γνωριμίας, εκτός από τις περιπτώσεις που αυτή είναι μικρότερη.
Στο Open Mind συνδυάζουμε την πρακτική Naikan με την άσκηση στο Ζεν - το ζαζέν -, και την πρακτική στη μέθοδο Morita. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις στις οποίες η πρακτική Naikan έχει τον πρωτεύοντα ρόλο, με σκοπό να βοηθήσει τους συμμετέχοντες να κοιτάξουν και να δουν τη ζωή με μια πιο ολοκληρωμένη ματιά.
Ένα τέτοιο πρόγραμμα είναι η «Ανακεφαλαίωση της Ζωής μας», στο οποίο δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στην πρακτική Naikan. Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι μια βαθιά συνειδητοποίηση για τον τρόπο με τον οποίο έχουμε ζήσει και ζούμε τη ζωή μας, ικανή να μας βοηθήσει να δούμε τις αλλαγές που θα θέλαμε να κάνουμε σ' αυτή. Κυρίως όμως, μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα τη θέση μας μέσα στον κόσμο, και την στενή σχέση που έχουμε με πρόσωπα και πράγματα που μας περιβάλλουν. Σε μια εποχή κατά την οποία οι σχέσεις του ανθρώπου με τον συνάνθρωπο και τη Φύση δοκιμάζονται, η πρακτική Naikan είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους βοήθειας και θεραπείας.
«Εκατό φορές την ημέρα υπενθυμίζω στον εαυτό μου ότι η εσωτερική και εξωτερική μου ζωή εξαρτάται από τον κόπο άλλων ανθρώπων, ζωντανών και νεκρών, και ότι πρέπει να πασχίζω να ανταποδώσω όσο δυνατόν περισσότερα από όσα έχω λάβει και συνεχίζω να λαμβάνω.» Albert Einstein
