Open View

Οι Πέντε Ιδιότητες

Κατά τη διάρκεια της εσωτερικής εργασίας ερχόμαστε αναπόφευκτα σε επαφή με τις πέντε ιδιότητες της ψυχής, οι οποίες απαιτούν εξισορρόπηση. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για δύο ζευγάρια ιδιοτήτων και μια ιδιότητα που τις εξισορροπεί. Τα δύο προς εξισορρόπηση ζευγάρια είναι:

Η ενόραση, η οποία πρέπει να εξισορροπηθεί με την εμπιστοσύνη, και

Η συγκέντρωση, η οποία πρέπει να εξισορροπηθεί με την ενέργεια.

Η εξισορροπητική ιδιότητα είναι η προσοχή - επίγνωση (mindfulness).

Όλες οι πρακτικές και οι μέθοδοι -upaya- που χρησιμοποιούμε στο Open Mind έχουν ως στόχο την εξισορρόπηση αυτών των πέντε ιδιοτήτων, όλο και περισσότερο, με όλο και πιο λεπτοφυή τρόπο.

Οι πέντε ιδιότητες έχουν άμεση σχέση με τις τρεις ποιότητες της Ουσίας: η προσοχή - mindfulness αντιστοιχεί στο open space, η συγκέντρωση και η ενέργεια στο open mind και η σοφία με την εμπιστοσύνη στο open heart.

Η εξισορρόπηση των ιδιοτήτων είναι σαν να μαθαίνουμε να πετάμε. Είναι σαν η προσοχή - mindfulness να είναι το ίδιο το πουλί και τα άλλα δύο ζεύγη ιδιοτήτων σαν να είναι οι φτερούγες. Προκειμένου το πουλί να πετάει, θα πρέπει να εξισορροπεί τις φτερούγες του, και όταν μπορεί να τις χειρίζεται κατάλληλα, μπορεί να κινείται μέσα στο χώρο με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους, μέσα σε καταιγίδες και δυνατούς ανέμους.

Η προσοχή - mindfulness είναι η μόνη ιδιότητα που δεν μπορεί να ανισορροπήσει, με την έννοια ότι δεν μπορούμε ποτέ να έχουμε περισσότερη απ᾽ότι χρειάζεται. Ή, με άλλα λόγια, όση κι αν είναι η ποσότητα της προσοχής, ποτέ δεν βλάφτει. Το αντίθετο βέβαια συμβαίνει με τα άλλα δύο ζεύγη ιδιοτήτων, τα οποία όταν ανισορροπούν δημιουργούν πολλά προβλήματα. Η αποκατάσταση της ισορροπίας συνίσταται στην αύξηση της ιδιότητας που υστερεί. Για παράδειγμα, αν η ενέργεια είναι δυνατή ενώ η συγκέντρωση είναι αδύναμη, ο νους γίνεται πολύ ταραγμένος και αναστατωμένος. Αν η συγκέντρωση είναι δυνατή ενώ η ενέργεια αδύναμη, ο νους γίνεται πολύ σταθερός αλλά αδρανής. Αν η ενόραση είναι δυνατή ενώ η εμπιστοσύνη αδύναμη, ο νους γίνεται απόμακρος και ψυχρός. Αν η εμπιστοσύνη είναι δυνατή ενώ η ενόραση είναι αδύναμη, ο νους τείνει να πιστέψει οτιδήποτε χωρίς να το ερευνήσει, με αποτέλεσμα να εγκλωβίζεται σε ένα ορισμένο επίπεδο κατανόησης και να μην προχωρά.

Στα αρχικά επίπεδα, η γνώση των πέντε ιδιοτήτων είναι σαν ένα εργαλείο που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε όταν αντιμετωπίζουμε προβλήματα με την εσωτερική εργασία μας, και ιδιαίτερα την εργασία του διαλογισμού. Όταν εμφανίζονται τα προβλήματα μπορούμε να στοχαζόμαστε πάνω στις ιδιότητες για να δούμε ποια ή ποιες απ᾽αυτές έχουν ανισορροπήσει. Μπορεί να μην είμαστε σε θέση να κάνουμε πολλά πράγματα άμεσα, αλλά μπορούμε να καταλάβουμε την κατεύθυνση και τον τρόπο εργασίας σε μακροχρόνια βάση. Μπορούμε σιγά - σιγά να διακρίνουμε τι πάει λάθος και να ανοιγόμαστε όλο και περισσότερο στις αναγκαίες αλλαγές, ανταποκρινόμενοι με ευαισθησία. Σ᾽ αυτό το στάδιο μοιάζει σαν το πουλί να δυναμώνει το φτερά του προκειμένου να είναι έτοιμο να πετάξει.

Σε ένα πιο προχωρημένο επίπεδο, αναπτύσσουμε μια πιο διαισθητική ικανότητα για το πώς να εξισορροπούμε τις ιδιότητες. Μοιάζει σαν το πουλί να αρχίζει να σηκώνεται από το έδαφος και να παίρνει μια γεύση του πετάγματος. Σταδιακά, βλέποντας απλά τι πάει λάθος, είμαστε σε θέση να το διορθώνουμε.

Η προσοχή - mindfulness είναι σαν την όραση και τον εξισορροπητικό μηχανισμό του πουλιού, αλλά δεν είναι μια ιδιότητα διαχωρισμένη από τις υπόλοιπες τέσσερις. Στην πραγματικότητα, κάθε ιδιότητα είναι άμεσα συνδεδεμένη με τις υπόλοιπες, με την έννοια ότι δεν υπάρχει ενόραση χωρίς προσοχή, συγκέντρωση, εμπιστοσύνη και ενέργεια, και το ίδιο ισχύει και για τις άλλες τέσσερις.

Η κύρια αιτία της ανισορροπίας των ιδιοτήτων της ψυχής είναι οι προγραμματισμοί που συνιστούν τον εγωικό νου και καθορίζουν την αίσθηση του εγωικού εαυτού. Οι προγραμματισμοί αυτοί έχουν εδραιωθεί μέσα μας από τα πρώτα χρόνια της ζωής μας και συνεχίζουν να λειτουργούν ή να αλλάζουν με κάποιο τρόπο, ανάλογα με τις εμπειρίες της ζωής μας. Όμως, οι θεμελιώδεις προγραμματισμοί και οι βασικές πεποιθήσεις αποτελούν τη βάση πάνω στην οποία αναπτύσσεται ολόκληρο το εγωικό οικοδόμημα.

Αυτό λοιπόν το εγωικό οικοδόμημα στο σύνολο του διαστρέφει και ανισορροπεί τις ιδιότητες της ψυχής με αποτέλεσμα αυτό που ονομάζουμε ψυχικό πόνο. Κατά συνέπεια, η απελευθέρωση από τη δυστυχία της ψυχής δεν μπορεί να συμβεί αν δεν παρατηρήσουμε, αναγνωρίσουμε και εργαστούμε πάνω στους προγραμματισμούς που συνιστούν τον εγωικό εαυτό. Η απελευθέρωση από τον εσωτερικό πόνο είναι ταυτόσημη με την απελευθέρωση από την ταύτιση με τον εγωικό εαυτό. Χωρίς αυτή την αποταύτιση δεν μπορεί να υπάρξει αληθινή και μόνιμη αφύπνιση - όσες βαθιές ενοράσεις κι αν έχουμε μέσω του διαλογισμού ή άλλων πρακτικών.

Η πρόκληση που εμπεριέχεται στην εργασία με τον εαυτό μας δεν περιλαμβάνει μόνο την υπέρβαση της μορφής, αλλά και την θεραπεία της ψυχής. Χωρίς τη δεύτερη καταλήγουμε να προσπαθούμε πάντα να βρούμε κάτι έξω από μας, το οποίο μερικές φορές νομίζουμε ότι το βρίσκουμε για να το χάσουμε λίγο μετά. Αυτό που πάντα μένει στο τέλος είναι η ψυχή που συνεχίζει να πάσχει, παρόλες τις ενοράσεις και τις εμπειρίες.

Γιατί; Απλά γιατί η εργασία μας δεν είναι ολοκληρωμένη και δεν περιλαμβάνει με οργανωμένο και συστηματικό τρόπο την αποταύτιση από τον εγωικό εαυτό. Δεν είναι εύκολο και σίγουρα δεν είναι ευχάριστο, αλλά δεν μπορούμε να πάμε πέρα από κάτι αν δεν το γνωρίσουμε καλά. Έτσι, αν δεν γνωρίσουμε καλά αυτό που νομίζουμε ότι είμαστε - τον μικρό εγωικό εαυτό - δεν μπορούμε να σταθεροποιηθούμε στην πραγματικότητα του αληθινού εαυτού. Θα νομίζουμε ότι κάνουμε βήματα προς τα μπρος, αλλά η πραγματικότητα της ζωής θα μας δείχνει ότι έχουμε πολλές ατέλειωτες υποθέσεις στον ψυχολογικό χώρο, και ίσως κάποια στιγμή το καταλάβουμε ότι η εργασία μας στην ανθρώπινη μορφή δεν είναι μόνο η αφύπνιση, αλλά και η θεραπεία της ψυχής, η αποκατάσταση της στο αρχαίο κάλος. Αυτή είναι μια ολοκληρωμένη -integral- εσωτερική εργασία.