Τα Στάδια του ΖΕΝ

1. Αναζητώντας τον Ταύρο

Περιπλανώμενος σε απέραντους αγριότοπους, ψάχνει.
Μέσα από χειμάρους και βουνά, ο δρόμος βαθαίνει.
Η δύναμη και το κουράγιο τελειώνουν, μα δεν μπορεί
να τον βρει. Ανάμεσα στα θροϊσματα ακούει τα τζιτζίκια
να τραγουδούν.

Στο στάδιο αυτό ο αναζητητής είναι γεμάτος προβλήματα, ανησυχία και αγωνία. Συχνά βλέπει ότι τώρα έχει περισσότερα προβλήματα απ' ότι πριν αρχίσει την πνευματική καλλιέργεια.

2. Διακρίνοντας κάποια ίχνη

Δίπλα στα ρυάκια, κάτω από τα δένδρα, υπάρχουν πολλά ίχνη,

τα αγριόχορτα δεν μπορούν να κρύψουν ολότελα αυτές τις εντυπώσεις.

Ακόμη και στα βαθιά βουνά, σε όλο και βαθύτερα μέρη,

ο θόλος του ουρανού, αν και απλώνεται παντού,

δεν εμποδίζει την όρασή του.

Αφού καλλεργηθεί επίμονα δίπλα σε ρυάκια και σε δάση, ο ταραγμένος νους του αναζητητή βαθμιαία ηρεμεί. Είναι σίγουρος πως όταν ο περιπλανώμενος νους σταματήσει, η αυτο-φύση του ταύρου θα εμφανιστεί.

3. Βλέποντας τον Ταύρο

Κίτρινα πουλιά κελαηδούν χαρούμενα στο δένδρο. Ζεστός ήλιος, απαλή αύρα και η πράσινη ιτιά. Να ο ταύρος, πουθενά δεν μπορεί να κρυφτεί, αλλά το κεφάλι του είναι κρυμμένο, μια ατελής σκηνή.

Καθώς οι απατηλές και ποικίλες σκέψεις γίνονται όλο και λιγότερες και η καρδιά γίνεται όλο και πιο ήρεμη και πιο καθαρή, ο αναζητητής δεν έχει καμιά αμφιβολία ότι διακρίνει φευγαλέα τον ταύρο, που είναι η αυτο-φύση του. Όμως δεν έχει δει ακόμη καθαρά τον ταύρο και είναι πιθανό ο ταύρος να χαθεί ξανά.

4. Πιάνοντας τον Ταύρο

Με πλήρες σθένος και δύναμη πιάνει τον ταύρο,

ισχυρός και αποφασισμένος, μα είναι δύσκολο να συγκρατηθεί.

Μερικές φορές ανεβαίνει στη βουνοκορφή,

κι άλλες φορές τυλίγεται στον καπνό των πόλεων.

Συνεχίζοντας την καλλιέργεια με πλήρη ζήλο και δύναμη, ο αναζητητής έχει βαθύνει την αφύπνισή του. Έχει δει το αρχικό του πρόσωπο, δηλαδή είδε συγκεκριμένες εικόνες της έσχατης πραγματικότητας, αλλά επειδή είχε πλανηθεί τόσο στην τωρινή, όσο και στις περασμένες ζωές του, η πλάνη κρέμεται ακόμη βαριά πάνω του. Παρ' όλο που γνωρίζει ότι η έσχατη πραγματικότητα είναι κενή και την έχει νιώσει, ωστόσο ζει ακόμη το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην πλάνη, επειδή ακόμη θεωρεί τα φαινόμενα που συναντάει καθημερινά σαν "πραγματικά". Επομένως πρέπει να συνεχίσει ενεργητικά την καλλιέργειά του, διαφορετικά, μπορεί να γλιστρήσει πίσω στην πλάνη.

5. Βόσκοντας τον Ταύρο

Κουβαλάει συνεχώς το μαστίγιο και το σχοινί,

διαφορετικά ο ταύρος μπορεί να ξαναμπεί στην περιοχή της σκόνης.

Τον εκπαιδεύει έως ότου τα χαρακτηριστικά εξαγνιστούν και δαμαστούν.

Ακόμη και χωρίς δέσιμο, πρέπει φυσικά να υπακούει.

Ακόμη κι αν έχουμε βιώσει μιαν αφύπνιση, πρέπει να συνεχίσουμε την πειθαρχία του εαυτού μας, ακολουθώντας την καθημερινή μας πρακτική. Αν δεν χρησιμοποιήσουμε τα εργαλεία που διαθέτουμε για να εμβαθύνουμε και να σταθεροποιήσουμε την αφύπνισή μας, είναι πολύ πιθανό να ξαναγυρίσουμε στη σύχγυση του παρελθόντος. Σ΄αυτό το στάδιο πολλοί θεωρούν ότι δεν χρειάζεται πιά να παρατηρούν και να προσέχουν το νου τους, κι έτσι χωρίς να το καταλάβουν ταυτίζονται και πάλι με τα σενάρια και τις ατέλειωτες ιστορίες του. Η πρακτική μπορεί τώρα να γίνει πιο εκλεπτυσμένη .

6. Ιππεύοντας τον Ταύρο

Περιπλανώμενος πάνω στον ταύρο, σκέπτεται να γυρίσει σπίτι.

Ήχοι από φλάουτο χαιρετούν τα απογευματινά σύννεφα.

Κάθε κτύπος, κάθε ήχος δίνει άπειρα νοήματα χαράς.

Αν εκτιμάς τη μουσική, για ποιο λόγο να μιλάς;

Ο βουκόλος, αφού δαμάσει τον ταύρο, ιππεύει άνετα στην πλάτη του. Έχει συνείδηση της πνευματικής πατρίδας του, της αυτο-φύσης του που είναι η ίδια η συμπαντική πραγματικότητα. Παίζει το φλάουτο ή τραγουδάει κάποια τραγούδια, χωρίς να τον απασχολούν οι κοσμικές έγνοιες. Έχει βιώσει προσωπικά την έσχατη πραγματικότητα και κατανοεί ότι δεν μπορεί να περιγραφεί μέσω της γλώσσας. Έτσι η εικόνα δείχνει δύο σημαντικά σημεία που έχουν βασανίσει πολλούς. Πρώτον, το νιρβάνα, ή φώτιση, μπορεί να επιτευχθεί εδώ και τώρα, και δεύτερον, αφού βιώσει το νιρβάνα, το φωτισμένο άτομο δεν χάνεται αναγκαστικά.

7. Ο Ταύρος Χάνεται, ο Άνθρωπος Παραμένει

Ο καβαλάρης του ταύρου έφθασε στο σπίτι του στο δάσος.

Ο ταύρος δεν φαίνεται και ο άνθρωπος δεν προβάλλει.

Ο ήλιος έχει ανέβει ψηλά, αλλά αυτός ακόμη αναπαύεται,

το μαστίγιο και το σχοινί κρέμονται μέσα στο άδειο σπίτι.

Η αυτο-φύση είναι αρχικά αγνή και ήρεμη. Από τη στιγμή που οι απατηλές σκέψεις παύουν, αμέσως εμφανίζεται η αγνή και ήρεμη αυτο-φύση. Είναι απόλυτα αγνή και ήρεμη, ούτε το παραμικρό πράγμα δεν διακρίνεται. Έτσι όταν η αυτο-φύση εμφανίζεται, δεν μπορεί να οριστεί, γιατί υπάρχει παντού, μέσα και έξω από τα πάντα. Είναι σαν το ψάρι που ζει στο νερό, αλλά δεν αντιλαμβάνεται το νερό. Σαν τους ανθρώπους που ζουν στον αέρα, αλλά δεν αντιλαμβάνονται τον αέρα. Έτσι όταν αυτός ο ταύρος, που στερείται κάθε απατηλής σκέψης, βόσκει, ο βουκόλος γίνεται ένα, χωρίς καμιά σκέψη.

8. Άνθρωπος και Ταύρος Χάνονται

Μαστίγιο και σχοινί, άνθρωπος και ταύρος είναι

όλα κενά. Ποιος θα πιστέψει ότι ο απέραντος

γαλάζιος ουρανός είναι κενός;

Πάνω στον αναμένο φούρνο, το χιόνι λιώνει σιωπηλά.

Φτάνοντας εδώ, θα δεις όλους τους πατριάρχες.

Αυτό είναι το στάδιο όπου κάθε λεκτική διατύπωση παύει και όλες οι σκέψεις και δραστηριότητες σταματούν. Δεν υπάρχει χρήση νοητικών παρορμήσεων, γιατί δεν υπάρχει χρήση κανενός μέτρου διανοητικής διατύπωσης. Επίσης είναι αδύνατον να χρησιμοποιήσεις τη διάνοια για να το ορίσεις, ή να το εξηγήσεις. Αυτό μπορεί να ονομαστεί "περιοχή του ανεξήγητου".

9. Επιστροφή στην Πηγή

Η επιστροφή στην πηγή μοιάζει με χάσιμο χρόνου.

Ηρεμία σε όλη την κάθοδο, σαν να είναι τυφλός και κουφός.

Μέσα στο ναό δεν μπορείς να δεις τίποτε μπροστά.

Αυθόρμητα το νερό κυλάει και τα λουλούδια κοκκινίζουν.

Φαινόμενα διακρίνονται στην εικόνα, αλλά όχι ο παρατηρητής. Αν και τα βουνά είναι ακόμη βουνά και το νερό είναι ακόμη νερό, δεν είναι ίδια με τα βουνά και το νερό που εμφανίζονταν στο άτομο πριν από την καλλιέργειά του. Τα βουνά και το νερό μπορεί να είναι ίδια, αλλά ο εαυτός που παρακινούνταν αισθησιακά από τα βουνά και το νερό δεν υπάρχει πλέον. Ο ήχος και το θέαμα δεν μπορούν πλέον να προκαλέσουν την εμφάνιση του δυαδικού προσκολλημένου νου. Άρα ο ζηλωτής είναι σαν τυφλός και κουφός. Όταν κοιτάζει, μπορεί να δει και όταν ακροάζεται, μπορεί να ακούσει. Η καρδιά του όμως δεν συγκινείται. Όταν τρώει, καταλαβαίνει τη γεύση, αλλά η καρδιά του δεν συγκινείται. Τα κόκκινα άνθη και το τρεχούμενο νερό μπροστά και πίσω από το ναό του είναι απλώς εκδηλώσεις της αυθόρμητης ύπαρξης των αυθόρμητων φαινομένων. Αυτά τα φαινόμενα δεν απορρίπτονται έξω από την καρδιά, ούτε διαμένουν μέσα στην καρδιά. Αντιμέτωπη με χιλιάδες φαινόμενα η καρδιά του, παραμένει ωστόσο ανεμπόδιστη. Αυτό είναι που ονομάζεται απελευθέρωση, αυθορμητισμός.

10. Επιστροφή στην Αγορά με Χέρια Βοήθειας

Εισέρχεται στην αγορά με γυμνό στήθος και πόδια,

σκεπασμένος με λάσπη και σκόνη αλλά χαμογελώντας πλατιά.

Δεν χρειάζεται η μαγεία των αγίων και των θεών.

Ακόμη και τα ξερά δένδρα μπορεί να τα κάνει να ανθίσουν γλυκά.

Η εικόνα αυτή δείχνει αθωότητα και φυσικότητα, λεπτότητα και αυθορμητισμό και την εφαρμογή θαυμαστών δυνάμεων που δεν εξαρτώνται από τη μορφή και το σχήμα, ούτε βασίζονται σε κοσμικές συνήθειες. Αυτή είναι η ελευθερία από το κοσμικό, αλλά όχι η αποστροφή του κοσμικού. Είσοδος στο κοσμικό, αλλά μη προσκόλληση σε κανένα κοσμικό χαρακτηριστικό. Είναι γεμάτος από μεγάλη απελευθέρωση, μεγάλη ευσπλαχνία, μεγάλη σοφία και μεγάλες θαυμαστές δυνάμεις. Το Ζεν δεν ασχολείται με το είδος των θαυμαστών δυνάμεων που αναφέρονται συνήθως, αλλά μπορεί να μας βοηθήσει να απελευθερωθούμε οριστικά από τη φυλακή της πλάνης, από κάθε προσκόλληση σε άτομα και στο εγώ, από το καλό και το κακό, το βέβηλο και το άγιο, το μίασμα και την αγνότητα και όλα τα άλλα δυαδικά χαρακτηριστικά, ώστε να μπορέσουμε να φτάσουμε στην καρδιά του αυθορμητισμού. Ακόμη και το σώμα γίνεται αυθόρμητο και όλα τα εξωτερικά φαινόμενα διαμορφώνονται από τον αυθορμητισμό μας. Έτσι οι πέτρες μπορεί να γνέψουν με το κεφάλι τους, τα ξερά δένδρα να βγάλουν άνθη. Αυτές δεν είναι μαγικές δυνάμεις των θεών και των αγίων ούτε τα μυστικά των θαυμαστών δυνάμεων, αλλά απλώς, το φυσικό συμβάν των φαινομένων.