Zen Mindfulness

Μην κατοικείς στο παρελθόν, μην ονειρεύεσαι το μέλλον, συγκέντρωσε την προσοχή σου στην παρούσα στιγμή.
Buddha

Ο όρος Mindfulness χρησιμοποιήθηκε για να αποδώσει στην αγγλική γλώσσα τον όρο Sati, τον οποίο χρησιμοποίησε ο Βούδας περιγράφοντας την ουσία της μεθόδου του διαλογισμού και της καθημερινής εσωτερικής εργασίας. Ο όρος Sati στη γλώσσα Pali σημαίνει ενθύμιση επιστροφής στο τώρα, ή αλλιώς εγρήγορση που μας επιτρέπει όχι μόνο να παραμένουμε στο παρόν, αλλά και να επιστρέφουμε σ᾽ αυτό κάθε φορά που πιάνουμε τον εαυτό μας να σκέφτεται το παρελθόν ή το μέλλον. Στα ελληνικά θα μπορούσαμε να το ονομάσουμε νήψη ή απλά εγρήγορση. Όμως, η ουσία δεν είναι άλλη από την ίδια την Επίγνωση, μέσω της οποίας συνειδητοποιούμε ότι δεν είμαστε στο τώρα, επιστρέφουμε και παραμένουμε συνειδητά σ᾽ αυτό. Στο Open Mind Zen το ονομάζουμε Προσοχή, Επίγνωση ή Συνειδητότητα.

Ο όρος Mindfulness ο οποίος είναι πια ευρέως γνωστός, είναι ακριβής άλλα και παραπλανητικός. Οι περισσότεροι μπερδεύονται γιατί ενώ μιλάμε για περισσότερη επίγνωση και συνειδητότητα, ο όρος δηλώνει ολοφάνερα την παρουσία περισσότερου νου, δηλαδή σκέψεων. Όμως, αυτό που δεν γνωρίζουν οι περισσότεροι είναι ότι στη Βουδιστική ορολογία υπάρχει σαφής διάκριση ανάμεσα στον όρο νου και Νου ή mind και Mind.

Ο πρώτος χαρακτηρίζει πράγματι τη νοητική δραστηριότητα των σκέψεων, άρα όλο αυτό που μας ταξιδεύει στο παρελθόν ή στο μέλλον, άλλα που δεν μπορεί να μας φέρει σε άμεση επαφή με το παρόν. Αυτό το κάνει ο δεύτερος, ο Νους με Ν κεφαλαίο, ο οποίος αναφέρεται στην Ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης που δεν είναι άλλη από την συνειδητότητα, την καθαρή Επίγνωση. Όταν λοιπόν μιλάμε για Mindfulness εννοούμε την πληρότητα Επίγνωσης και όχι σκέψεων και νου. Με την ίδια έννοια, Open Mind δεν σημαίνει ανοικτός νους, αλλά Ανοικτή, χωρίς όρια Επίγνωση.

Οι διδασκαλίες του Βούδα για το Mindfulness ή αλλιώς για την καλλιέργεια της Επίγνωσης και Προσοχής (Zen Mindfulness) δόθηκε σε δύο Σούτρες, την Anapanasati και Satipatthana Sutra, στις οποίες περιγράφονται αρκετά αναλυτικά οι οδηγίες εστίασης της προσοχής κατά τη διάρκεια του διαλογισμού.

Είναι με βάση αυτές τις οδηγίες που ακόμη και σήμερα ασκούνται στο διαλογισμό όλες οι σχολές του Βουδισμού, αλλά όχι μόνο. Αν κάνουμε μια έρευνα θα δούμε ότι σχεδόν όλες οι πνευματικές παραδόσεις έχουν στο πυρήνα των διδασκαλιών τους την εξάσκηση του Mindfulness, τόσο κατά τη διάρκεια του διαλογισμού όσο και κάθε στιγμή της ημέρας. Αυτό μας οδηγεί στη βεβαιότητα ότι πρόκειται για μια οικουμενική πνευματική πρακτική, η οποία πηγαίνει στη ρίζα της ανθρώπινης πνευματικότητας και αποτελεί την ουσία της Πρωταρχικής Παράδοσης, της Sophia Perennis.

Αυτός είναι και ο λόγος που την κάνει τόσο κατάλληλη και πρωταρχική για την εποχή που διανύουμε ως ανθρωπότητα και ως πολίτες του Δυτικού κόσμου, ένας συνδυασμός απλότητας, ουσίας και αποτελεσματικότητας. Μιας αποτελεσματικότητας που ξεπερνά τα πλαίσια της πνευματικής ζωής και μπαίνει ευεργετικά στο χώρο της ψυχολογικής εργασίας και σωματικής υγείας.

To Zen Mindfulness περιλαμβάνει τη συστηματική καλλιέργεια της Προσοχής τόσο κατά τη διάρκεια του Διαλογισμού όσο και κατά τη διάρκεια όλων των δραστηριοτήτων της ημέρας. Στα πιο προχωρημένα επίπεδα πηγαίνει ακόμη πιο πέρα, στη διατήρηση της επίγνωσης ακόμη και κατά τη διάρκεια του ύπνου με όνειρα και του βαθύ ύπνου. Οι λεπτομέρειες της μεθοδολογίας προέρχονται από τη Vipassana και το Zen.